|
EK-V
AKTİF ELEKTRİK ENERJİ SAYAÇLARI (MI – 003)
EK-I’ in ilgili gerekleri, EK-V’in özel gerekleri ve EK-V’te listelenen uygunluk değerlendirme işlemleri; konutlar, işyerleri ve hafif sanayide kullanılan aktif elektrik enerji sayaçlarına uygulanır. Not: Uygulanan ölçme tekniğine bağlı olarak, elektrik enerji sayaçları ölçü transformatörleri ile birleştirilerek kullanılabilir. Bununla birlikte bu Ek sadece elektrik enerji sayaçlarını kapsamakta olup ölçü transformatörlerini kapsamamaktadır.
TANIMLAR Aktif elektrik enerji sayacı, devrede harcanan aktif elektrik enerjisini ölçen bir cihazdır.
ÖZEL GEREKLER 1. Doğruluk İmalatçı sayacın sınıfını belirtmelidir. Bu sınıflar A, B ve C olarak ifade edilir.
2. Nominal çalışma şartları İmalatçı özellikle, sayaca uygulanan fn, Un, In, Ist, Imin, Itr ve Imax değerleri olmak üzere nominal çalışma şartlarını belirtmelidir. Belirlenen akım değerleri için sayaç Tablo 1’deki şartları sağlamalıdır.
Tablo 1
Sayacın gerilim, frekans ve güç faktörü aralıkları, Tablo 2’de gösterilen MİH gereklerini sağlamalıdır. Bu aralıklar, kamu dağıtım sistemi tarafından tedarik edilen elektriğin tipik özelliklerine uymalıdır. Gerilim ve frekans aralıkları en az aşağıdaki değerlerde olmalıdır. 0,9 · Un ≤ U ≤ 1,1 · Un 0,98 · fn ≤ f ≤ 1,02 · fn güç faktör aralığı en az cos φ = 0,5 endüktif’den cos φ=0,8 kapasitif’e kadar olmalıdır.
3. MİH'ler Farklı büyüklükler ve etki miktarlarının (a, b, c, ...) etkileri ayrı ayrı değerlendirilir, diğer tüm büyüklükler ve etki miktarları kendi referans değerlerinde göreceli olarak sabit tutulur. Tablo 2'de belirtilen MİH değerini geçmemesi gereken ölçüm hatası aşağıdaki şekilde hesaplanır : Ölçüm
hatası = Sayaç, değişken yük akımı altında çalışırken hata yüzdesi Tablo 2’de verilen sınırları aşmamalıdır.
Tablo 2 Nominal çalışma şartlarında, tanımlanan yük akım seviyelerinde ve çalışma sıcaklığında yüzde olarak MİH'ler
Sayaç farklı sıcaklık aralıklarında çalışırken, ilgili MİH değerlerini sağlamalıdır. Sayaç, MİH’leri istismar etmemeli veya sistematik olarak herhangi bir tarafın lehine çalışmamalıdır.
4. İzin verilebilir bozukluk etkisi 4.1. Genel Elektrik enerji sayaçları doğrudan ana elektrik şebekesine bağlandığı ve ana akım değeri de ölçülen bir büyüklük olduğu için elektrik sayaçları için özel bir elektromanyetik ortam kullanılır. Sayaç, E2 elektromanyetik ortamına ve 4.2 ve 4.3 üncü maddelerindeki gereklere uygun olmalıdır. Elektromanyetik ortam ve izin verilebilir hatalardan kaynaklanan uzun süreli bozulmalar; performans veya işlev kaybı veya geçici bir bozulmaya sebebiyet verebilir ancak bu durum geçiş bozulmaları ve kritik değerlere kadar değişmelerin dışında doğruluğu etkilememeli ve sayaç doğruluğunu koruyarak kayıtlarını muhafaza etmelidir. Yıldırım veya yüksek enerji hatlarından kaynaklanan bir risk söz konusu ise, sayacın metrolojik özellikleri korunmalıdır.
4.2. Uzun süreli bozukluk etkisi
Tablo 3 Uzun süreli bozukluklar için kritik değişim değerleri
4.3. İzin verilebilir geçici elektromanyetik etki 4.3.1. Elektromanyetik bozukluğun bir elektrik sayacına etkisi, bozulmadan hemen sonra ya da bozulma sırasında aşağıdaki şekilde olur. - Sayacın doğruluğunu test etmeyi amaçlayan herhangi bir çıktı, kritik değişim değerinden fazla bir enerji değerine karşılık gelen darbe veya sinyal üretmez ve bozulmadan sonra uygun bir süre içinde sayaç; - MİH limitleri içerisinde yeniden çalışabilmelidir, - Bütün ölçme fonksiyonlarını güvence altına almalıdır, -Bozulmadan önceki tüm ölçüm bilgilerinin kurtarılmasına izin vermelidir, -Kaydedilen enerjide kritik değişim değerinden büyük bir değişim göstermemelidir. kWh cinsinden kritik değişim değeri: m ∙ Un ∙ Imax ∙ 10-6 (m sayacın ölçme elemanlarının sayısıdır, Un Volt cinsinden ve Imax Amper cinsinden). 4.3.2. Aşırı akım için kritik değişim değeri %1,5’dir.
5. Uygunluk 5.1. Nominal çalışma geriliminin altında sayacın pozitif hatası %10’u geçmemelidir. 5.2. Sayaç 4000 saat süre ile tam yükle çalıştırıldığında (I = Imax, U =Un ve PF = 1) göstergenin başlangıç değerlerine geri dönmemesini ve kullanım süresince sıfırlanmamasını sağlamak amacıyla, toplam enerji göstergesi yeterli sayıda rakam hanesine sahip olmalıdır. 5.3. Devrede elektrik kaybı durumunda ölçülen elektrik enerjisi miktarı en az 4 ay süresince okunabilir nitelikte olmalıdır. 5.4. Yüksüz çalıştırma Mevcut akım devresinde bir akım geçmeksizin gerilim uygulandığında (akım devresi açık devre olmalıdır) sayaç, 0,8.Un ila 1,1.Un arasında herhangi bir gerilimde enerji kaydetmemelidir. 5.5. Başlatma Sayaç, Un , PF = 1’de (dengeli yükte çok fazlı sayaç) ve Ist’ye eşdeğer bir akımda çalıştırılmaya başlanmalı ve kayda devam etmelidir.
6. Birimler Ölçülen elektrik enerjisi kilowatt - saat ya da megawatt - saat olarak gösterilmelidir.
7. Kullanıma sunma a) Bakanlık, konutlarda A Sınıfı sayaçla ölçüm yapılmasına izin vermelidir. Bakanlık özel amaçlar doğrultusunda herhangi bir B sınıfı sayacı talep etmeye yetkilidir. b) Bakanlık, işyeri ve/veya hafif sanayide B Sınıfı sayaçla ölçüm yapılmasına izin vermelidir. Bakanlık özel amaçlar doğrultusunda herhangi bir C sınıfı sayacı talep etmeye yetkilidir. c) Bakanlık, öngörülen ya da öngörülebilir tüketimde kullanılacak sayacın doğru ölçüm için uygun olmasını sağlamak ve akım aralıklarının, dağıtıcı ya da sayacın montajı için yasal olarak görevlendirilen kişiler tarafından belirlenmesini sağlamalıdır.
UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ Bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde atıfta bulunulan ve imalatçının aralarından seçim yapabileceği uygunluk değerlendirme işlemleri B + F veya B + D veya H1’dir.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
