Gümrük.com.tr

YÖNETMELİK

EK - V

EK - VII

EK-VI

 

ISI SAYAÇLARI (MI – 004)

 

            EK-I'in ilgili gerekleri, EK-VI’nın özel gerekleri ve EK-VI’da listelenen uygunluk değerlendirme işlemleri; konutlar, işyerleri ve hafif sanayide kullanılan ısı sayaçlarına uygulanır.

           

          TANIMLAR

            Isı sayacı; ısı iletici olarak adlandırılan bir sıvı vasıtasıyla ısı değiştirme devresindeki ısının ölçülmesi için tasarımlanan ölçü aletidir.

            Isı sayacı, komple bir ölçü aleti olabileceği gibi, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasında tanımlandığı üzere alt montaj cihazları, akış sensörü, ikili sıcaklık sensörleri ve hesaplayıcı kombinasyonundan oluşan kombine bir ölçü aleti olabilir.

Ө  

   =

Isı iletici sıvının sıcaklığı,

Өgiriş

   =

Isı değiştirme  devresinin girişindeki Ө değeri,

Өçıkış

   =

Isı değiştirme  devresinin çıkışındaki Ө değeri,

ΔӨ    

   =

Sıcaklık farkı   ΔӨ  ≥ 0 için Өgiriş  -  Өçıkış,

Өmax

   =

Isı sayacının MİH' ler dahilinde doğru çalışması için belirlenen Ө'nin üst sınırı,

Өmin    

   =

Isı sayacının MİH' ler dahilinde doğru çalışması için belirlenen Ө'nin alt sınırı,

ΔӨ max 

   =

Isı sayacının MİH' ler dahilinde doğru çalışması için belirlenen ΔӨ'nin üst sınırı,

ΔӨ min 

   =

Isı sayacının MİH' ler dahilinde doğru çalışması için belirlenen ΔӨ'nin alt sınırı,

q        

   =

Isı iletici sıvının debisi,

qs   

   =

Isı sayacının doğru çalışması amacıyla kısa süreler için izin verilen    q'nun en yüksek değeri,

qp     

   =

Isı sayacının doğru çalışması amacıyla devamlı olarak izin verilen q'nun en yüksek değeri,

qi   

   =

Isı sayacının doğru çalışması amacıyla izin verilen q'nun en düşük değeri,

P           

   =

Isı değiştiricinin ısıl gücü,

P      

   =

Isı sayacının  doğru çalışması amacıyla izin verilen p'nin en yüksek sınırı.

 

ÖZEL GEREKLER

            1. Nominal çalışma şartları

                 İmalatçı tarafından nominal çalışma şartları ile ilgili değerler aşağıdaki şekilde tespit edilmelidir:

            1.1. Sıvının sıcaklığı: Өmax, , Ө min,

                 - Sıcaklık farkları: ΔӨ max, ,  ΔӨ min, aşağıdaki sınırlamalara tabidir:

                 (ΔӨ max /  ΔӨ min) ≥ 10 ;     ΔӨ min = 3 K veya 5 K veya 10K

            1.2. Sıvının basıncı: Üst sıcaklık sınırında ısı sayacının daimi olarak dayanabileceği maksimum pozitif iç basınç.

            1.3. Sıvının debisi;  qp ve qdeğerleri;  (qp / qi) ≥ 10 sınırlamasına tabi iken, sıvının debileri : qs, qp, qi.

            1.4. Isıl güç: Ps

           

            2. Doğruluk sınıfları

                   Isı sayaçları için belirlenen doğruluk sınıfları; 1, 2, 3’tür. 

 

            3. Komple ısı sayaçlarına uygulanabilir MİH'ler

                 Her bir doğruluk sınıfı için komple ısı sayacına uygulanan, doğru değer yüzdesi olarak ifade edilen maksimum izin verilebilir göreceli hatalar,

                 - Sınıf 1 için, 7.1 ile 7.3 arasındaki maddelere  göre;

                 Ef , Et , Ec için E = Ef + Et + Ec .

                 - Sınıf 2 için, 7.1 ile 7.3 arasındaki maddelere  göre ;

                 Ef , Et , Ec için E = Ef + Et + Ec .

                  - Sınıf 3 için, 7.1 ile 7.3 arasındaki maddelere  göre;

                 Ef , Et , Ec için E = Ef + Et + Ec

                 Komple ısı sayacı, MİH’leri istismar etmemeli veya sistematik olarak herhangi bir tarafın lehine çalışmamalıdır.

           

            4. İzin verilebilir elektromanyetik bozukluk etkileri

            4.1. Isı sayacı statik manyetik alanlardan ve şebekelerde oluşan elektromanyetik alanlardan etkilenmemelidir.

            4.2. Elektromanyetik bozukluk etkisi altında; ölçüm sonucundaki değişiklik 4.3 üncü maddede belirtilen kritik değişim değerinden büyük değildir veya ölçüm sonucunun gösterimi geçerli bir sonuç olarak yorumlanamayacak şekilde olmalıdır.

            4.3. Komple ısı sayacı için kritik değişim değeri; söz konusu ısı sayacına uygulanabilir MİH'nın mutlak değerine eşittir. (Bakınız: 3 üncü madde)

 

            5. Dayanıklılık

            İmalatçı tarafından öngörülen bir zaman süresi dikkate alınarak yapılan uygun bir testten sonra  aşağıdaki kriterler sağlanmalıdır:

            5.1. Akış sensörleri: Dayanıklılık testinden sonra ölçüm sonucundaki değişiklik, ilk ölçüm sonucu ile kıyaslandığında, kritik değişim değerinden büyük olmamalıdır. 

            5.2. Sıcaklık sensörleri: Dayanıklılık testinden sonra ölçüm sonucundaki değişiklik, ilk ölçüm sonucu ile kıyaslandığında, 0,1 0C'dan büyük olmamalıdır. 

           

             6. Isı sayacı üzerindeki açıklamalar

                 - Doğruluk sınıfı,

                 - Debi sınırları,

                 - Sıcaklık sınırları,

                 - Sıcaklık farkı sınırları,

                 - Isı sensörünün monte edildiği yer: gidiş veya dönüş,

                 - Gidiş istikametinin gösterimi.

           

                7. Alt montaj cihazları

                 Alt montaj cihazı için uygulanan hükümler, aynı ya da farklı imalatçılar tarafından imal edilen alt montaj cihazlarına uygulanabilir. Isı sayacı alt montaj cihazlarından oluşuyorsa, ısı sayacının temel gerekleri ilgili alt montaj cihazlarına da uygulanır. Bunun yanı sıra, aşağıdaki hususlar da uygulanır:

               7.1. Akış sensörünün nispi MİH değeri, doğruluk sınıfları için % olarak ifade edilir:

                 -  Sınıf 1:  % 5 den fazla olmamak üzere  Ef = (1 + 0,01 qp/ q),

                 -  Sınıf 2:  % 5 den fazla olmamak üzere  Ef = (2+ 0,02 qp/ q),

                 -  Sınıf 3:  % 5 den fazla olmamak üzere  Ef = (3+ 0,05 qp/ q).

                 Burada Ehatası; akış sensörü çıkış sinyali ve kütle ya da hacim arasındaki ilişkinin gerçek değeri ile gösterilen değeri arasındaki  ilişkidir.

               7.2. İkili sıcaklık sensörünün nispi MİH değeri % olarak ifade edilir:

        Et = (0,5 + 3 . ΔӨ min / ΔӨ)

                 Burada Et hatası; ikili sıcaklık sensörünün çıkışı ile sıcaklık farkı arasındaki ilişkinin gerçek değeri ve gösterilen değeri arasındaki ilişkidir.

               7.3. Hesaplayıcının nispi MİH değeri % olarak ifade edilir.

            Ec = (0,5 + ΔӨ min / ΔӨ)

                 Burada Ehatası; gösterilen ısı değeri ile gerçek ısı değeri arasındaki ilişkidir.

               7.4. Isı sayacının alt  montaj cihazının kritik değişim değeri; alt montaj cihaza uygulanan MİH'in mutlak değerine eşittir. (Bakınız: 7.1, 7.2 veya 7.3 üncü maddeleri)

               7.5 Alt montaj cihazları üzerindeki açıklamalar

Akış sensörü:  

Doğruluk sınıfı,

Debi sınırları,

Sıcaklık sınırları,

Nominal sayaç faktörü (örneğin; litre/darbe) veya karşılık gelen çıkış sinyali,

Gidiş istikametinin gösterimi.

Sıcaklık sensörü çifti:

Tip tanımlaması, (örneğin; Pt 100)

Sıcaklık sınırları,

Sıcaklık farkı sınırları.

Hesaplayıcı: 

Sıcaklık sensörlerinin tipi,

 Sıcaklık sınırları,

  Sıcaklık farkı sınırları,

 Gerekli nominal sayaç faktörü (örneğin litre/ darbe) veya akış sensöründen gelen giriş sinyali,

-Akış sensörünün monte edildiği yer: gidiş veya dönüş

 

KULLANIMA SUNMA

8. a) Bakanlık, konutlarda kullanım için ölçüm zorunluluğu getirmesi durumunda, söz konusu ölçümün, 3 üncü sınıf sayaç vasıtasıyla yapılmasına izin verir.

                 b) Ticari ve/veya hafif sanayide kullanım için ölçüm zorunluluğu getirmesi durumunda Bakanlık, 2 nci Sınıf sayaç talep etmeye yetkilidir.

                 c) Bakanlık, öngörülen ya da öngörülebilir tüketimde kullanılacak sayacın doğru ölçüm yapabilmesi amacıyla, 1.1 ile 1.4 arasındaki maddelerdeki gereklerin, dağıtıcı ya da sayacın montajı için yasal olarak görevlendirilen kişiler tarafından belirlenmesini temin etmelidir.

           

           UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ

            Bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde atıfta bulunulan ve imalatçının aralarından seçim yapabileceği uygunluk değerlendirme işlemleri B + F veya B + D veya H1’dir.

 

 

 

EK - V

YÖNETMELİK

EK - VII