GÜNCEL:
05/04/2018 |
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ GIDA İLE TEMAS EDEN AKTİF
VE AKILLI MADDE VE MALZEMELERE DAİR TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2018/9) Amaç MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; gıda ile temas
eden aktif ve akıllı madde ve malzemelerin özelliklerini belirlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, Türk Gıda Kodeksi Gıda ile
Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmelikte yer alan genel kurallara
ilave olarak gıda ile temas eden aktif ve akıllı madde ve malzemelere
uygulanacak özel kuralları kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 29/12/2011 tarihli ve
28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Yönetmeliği ve Türk Gıda Kodeksi
Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğe dayanılarak
hazırlanmıştır. Tanımlar ve kısaltmalar MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen; a) Aktif madde ve malzeme:
Gıda ile temas eden aktif madde ve malzemeyi, b) Akıllı madde ve malzeme:
Gıda ile temas eden akıllı madde ve malzemeyi, c) Bakanlık: Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığını, ç) Bileşen: Madde veya
malzemenin, aktif ve/veya akıllı olma fonksiyonunu yerine getiren, bunların
doğal reaksiyon ürünlerini de içeren, ancak içine eklendiği malzeme gibi
pasif kısımları içermeyen, tek bir madde veya bunların kombinasyonlarını, d) Fonksiyonel bariyer: Gıda
ile temas eden madde veya malzemenin son halinin Türk Gıda Kodeksi Gıda ile
Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesine ve bu Tebliğde
yer alan hükümlere uyumlu olmasını sağlayan, malzemenin bir veya birden fazla
katmanından oluşan bariyeri, e) Genel Müdürlük: Gıda ve
Kontrol Genel Müdürlüğünü, f) Gıda ile temas eden madde
ve malzeme: Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair
Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanmış madde ve malzemeleri, g) Gıda ile temas eden akıllı
madde ve malzeme: Ambalajlı gıdanın veya gıdanın içinde bulunduğu ortamın
durumunu gösteren madde ve malzemeyi, ğ) Gıda ile temas eden aktif
madde ve malzeme: Bileşenlerini gıdaya ya da gıdanın bulunduğu ortama salacak
ya da ambalajlı gıdadan veya gıdanın bulunduğu ortamdan maddeleri absorbe
edecek şekilde tasarlanan, ambalajlı gıdanın raf ömrünü uzatması veya mevcut
durumunu koruması ya da iyileştirmesi beklenen madde ve malzemeyi, h) Liste: Gıda ile temas eden
aktif ve akıllı madde ve malzemeler içinde kullanılmasına izin verilmiş
maddelerden oluşan listeyi, ı) Salım yapan aktif madde ve
malzeme: İçerdiği bileşenleri ambalajlı gıdanın içine, üzerine veya gıdanın
bulunduğu ortama salımı için tasarlanan aktif madde ve malzemeleri, i) Salınmış aktif maddeler:
Salım yapan aktif madde ve malzemelerden gıdanın içine, üzerine veya gıdanın
bulunduğu ortama salımı hedeflenen ve gıdadaki kullanım amacını yerine
getiren aktif maddeleri, ifade eder. Genel özellikler MADDE 5 – (1) Piyasaya arz edilen aktif ve akıllı
madde ve malzemeler aşağıdaki kurallara uygun olur: a) İstenilen kullanım amacına
uygun ve etkin olur. b) Türk Gıda Kodeksi Gıda ile
Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesinde yer alan
genel kurallara, 6 ncı maddesinde yer alan özel kurallara, 13 üncü maddesinde
yer alan etiketleme kurallarına uygun olur. c) 5 inci, 6 ncı, 7 nci, 8
inci, 9 uncu ve 10 uncu maddelerinde yer alan gerekliliklere, 11 inci maddede
yer alan etiketleme kurallarına, 12 nci maddede yer alan beyan
gerekliliklerine ve 13 üncü maddede yer alan numune alma ve analiz metodları
hükümlerine uygun olur. Liste MADDE 6 – (1) Sadece listede yer alan maddeler,
aktif ve akıllı madde ve malzemenin bileşeni olarak kullanılır. (2) Aşağıda yer alan
maddelerin, birinci fıkrada bahsedilen listede yer almaksızın da aktif ve
akıllı madde ve malzeme üretiminde kullanımına izin verilir. a) 10 uncu maddede yer alan
koşulları sağlayan salınmış aktif maddeler. b) Gıda ile ilgili mevzuat
kapsamında yer alan ve 10 uncu maddedeki koşullara uygun olarak, aktif madde
ve malzemelere, gıdada teknolojik bir etki yaratmak için, immobilizasyon veya
aşılama gibi tekniklerle eklenmiş ya da yerleştirilmiş maddeler. c) Gıda ile ya da gıdanın
bulunduğu ortamla doğrudan temas halinde olmayan ve gıdadan fonksiyonel
bariyerle ayrılan bileşenlerde kullanılan 10 uncu maddedeki kurallara uygun
olan ve aşağıdaki kategorilere girmeyen maddeler; 1) 11/12/2013 tarihli ve 28848
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maddelerin ve Karışımların
Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmeliğe göre
kanserojen, mutajen veya üreme üzerinde toksik etkiye sahip maddeler olarak
kabul edilen ya da olmasından şüphelenilen grup içinde yer alan maddeler, 2) Parçacık boyutu, daha büyük
parçacık boyutlarından önemli ölçüde farklı olan fiziksel ve kimyasal özellik
göstermesi amacıyla tasarlanmış maddeler. Maddelerin listeye eklenmesi için koşullar MADDE 7 – (1) Maddelerin listeye eklenmesi için;
aktif ve akıllı madde ve malzemenin bileşenlerini oluşturan maddeler,
istenilen kullanım koşulu dikkate alınarak Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas
Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddelerinde yer
alan hükümlere uygun olur. Listenin içeriği MADDE 8 – (1) Liste aşağıdaki bilgileri içerir: a) Maddenin ismi, sinonimleri,
CAS Numarası, parçacık boyutu, bileşimi ve diğer spesifikasyonları. b) Maddenin fonksiyonu. c) Referans Numarası. ç) Gerektiğinde maddenin ya da
bileşenin kullanım koşulları. d) Gerektiğinde maddenin
kullanımı için kısıtlama ve/veya spesifikasyonlar. e) Gerektiğinde aktif madde ya
da bileşenin eklendiği madde veya malzemenin kullanım koşulları. Listenin oluşturulması MADDE 9 – (1) Liste, Türk Gıda Kodeksi Gıda ile
Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğin 9 uncu maddesine göre
yapılan başvurular dikkate alınarak hazırlanır. (2) Başvuru dosyaları Genel
Müdürlük tarafından yayımlanacak olan aktif ve akıllı madde ve malzemelerde
kullanılacak bileşenlerin güvenlik değerlendirmesi kılavuzlarının yayımından
sonra başvuru sahibi tarafından Genel Müdürlüğe iletilir. (3) Liste, Türk Gıda Kodeksi
Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğin 10 uncu ve 11 inci
maddelerinde yer alan kurallara göre oluşturulur. (4) Genel Müdürlüğün başvuru
sahibinden ilave bilgi talep etmesi halinde, verilen süre içinde bilgiler
ulaştırılmazsa, Genel Müdürlük maddenin listeye eklenmesi için değerlendirme
yapmaz ve başvuru geçersiz kabul edilir. (5) Listeye yeni maddelerin
eklenmesi için Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere
Dair Yönetmeliğin 9 uncu, 10 uncu ve 11 inci maddelerinde yer alan kurallar
geçerlidir. Listede yer almaksızın kullanılabilecek maddelere ilişkin kurallar MADDE 10 – (1) 6 ncı maddenin ikinci fıkrasının (a)
bendinde yer alan salınmış maddeler aynı fıkranın (b) bendinde bahsedildiği
şekilde nakletme veya immobilizasyon gibi tekniklerle eklenen ya da
yerleştirilen maddeler; gıda ile ilgili tüm mevzuata ve Türk Gıda Kodeksi
Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmelik hükümlerine uygun
olması halinde listede yer almaksızın kullanılabilir. (2) Bileşenin eklendiği
gıdayla temas eden malzeme için belirlenmiş bir toplam migrasyon limiti
varsa, salınmış aktif maddenin miktarı bu toplam migrasyon ölçümüne dahil
edilmez. (3) Türk Gıda Kodeksi Gıda ile
Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci ve
üçüncü fıkrasında yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla, salınmış aktif
madde miktarı; bu madde için bileşenin dâhil edildiği gıda ile temas eden
malzemelerle ilgili belirlenen özel kısıtlamaları, gıda mevzuatına uyumlu
olmak kaydı ile aşabilir. (4) 6 ncı maddenin ikinci
fıkrasının (c) bendinde yer alan ve gıda ile doğrudan temas halinde olmayan
maddelerin bileşeni olarak kullanılan ya da gıdanın fonksiyonel bariyerle
ayrıldığı durumlarda gıdanın içinde bulunduğu ortamın bileşiminde yer alan
maddenin gıdaya migrasyonu, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Kuruluş,
Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine
Dair Yönetmeliğin 21 inci maddesinde yer alan analiz metotlarının
istatistiksel kesinliği dikkate alınarak 0,01 mg/kg’ı geçmez. Bu limit, her
zaman gıdada konsantrasyon olarak ifade edilir ve yapısal ve toksikolojik
olarak ilişkili madde gruplarına, özellikle de izomerlere veya aynı
fonksiyonel gruba sahip maddelere uygulanır ve istiflenen ya da sargı halinde
saklanan malzemelerden kaynaklanan olası dolaylı migrasyonu da içerir. Etiketleme MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ kapsamındaki madde ve
malzemelerin etiketleri, Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve
Malzemelere Dair Yönetmeliğin 6 ncı ve 15 inci maddelerinde yer alan
hükümlere ilave olarak aşağıdaki kurallara da uygun olur: a) Tüketicilerin yenilebilir
olmayan kısımları yenilebilir olarak algılamasını önlemek amacı ile aktif ve
akıllı madde ve malzemelerin veya bu parçaların üzerinde “yemeyiniz” ifadesi
ve teknik olarak mümkünse Ek-1’de belirtilen sembolün yer alması
gerekmektedir. b) (a) bendinde yer alan
bilgiler, yazı karakteri punto büyüklüğü en az 3 mm olacak şekilde; belirgin,
silinmez ve açıkça okunabilir olur. c) Salınmış aktif maddeler
26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin 4
üncü maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendinde yer alan bileşen tanımı
kapsamında gıda bileşeni olarak değerlendirilir ve aynı Yönetmelikte yer alan
hükümlere tabidir. Uygunluk beyanı ve belgeleme MADDE 12 – (1) Perakende dışındaki pazarlama
aşamalarında doğrudan gıda ile temas halinde olup olmadığına bakılmaksızın
aktif ve akıllı madde ve malzemeler için ya da bu madde ve malzemelerin
üretiminde kullanılacak bileşenler için ya da bu bileşenlerin üretiminde
kullanılacak maddeler için Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve
Malzemelere Dair Yönetmeliğin 14 üncü maddesi kapsamında uygunluk beyanı
bulundurulur. Piyasaya arzdan sorumlu işletmeci tarafından hazırlanan
uygunluk beyanı Ek-2’de yer alan bilgileri içerir. (2) Bakanlığın
talep etmesi halinde, işletmeci tarafından, madde ve malzemenin, aktif ve
akıllı madde ve malzemelerin ve bu madde ve malzemelerin üretiminde kullanılan
bileşenlerin bu Tebliğ hükümleri ile uyumlu olarak üretildiğini gösteren
uygun belgelerin beyanı zorunludur. Bu belgeler aktif veya akıllı madde veya
malzemenin uygunluğunu ve etkinliğini, test koşulları ve sonuçlarını,
hesaplamaları, diğer analizleri ve güvenilirliğine ilişkin kanıtları veya
uygunluğun ispat edilmesinde kullanılan yöntemin muhakeme sistemine ilişkin
bilgileri içerir. Numune alma ve analiz metotları MADDE 13 – (1) Bu Tebliğ kapsamındaki madde ve
malzemelerden uluslararası kabul görmüş metotlar dikkate alınarak numune
alınır. Numune, uluslararası kabul görmüş metotlarla analiz edilir. İdari yaptırım MADDE 14 – (1) Bu Tebliğe aykırı davrananlar
hakkında 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki
Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun ilgili maddelerine göre idari yaptırım
uygulanır. Avrupa Birliği mevzuatına uyum MADDE 15 – (1) Bu Tebliğ, Gıda ile Temas Eden
Aktif ve Akıllı Madde ve Malzemeler hakkında 29/5/2009 tarihli ve (AT)
450/2009 sayılı Komisyon Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına
uyum çerçevesinde hazırlanmıştır. Geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce ithal edilen ve/veya
üretilen ve/veya işlenen ve/veya piyasaya arz edilen aktif ve akıllı madde ve
malzemeler bu Tebliğ hükümlerine 31/12/2019 tarihine kadar uyum sağlamak
zorundadır. (2) Bu Tebliğin yayımından
sonra ithal edilen ve/veya üretilen ve/veya işlenen ve/veya piyasaya arz
edilen aktif ve akıllı madde ve malzemeler bu Tebliğ hükümlerine 31/12/2018
tarihine kadar uyum sağlamak zorundadır. (3) 31/12/2019 tarihine kadar
ithal edilen ve/veya üretilen ve/veya işlenen ve/veya piyasaya arz edilen
aktif ve akıllı madde ve malzemeler için Türk Gıda Kodeksi Gıda İle Temas
Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliği hükümlerine göre işlem yapılır. Yürürlük MADDE 16 – (1) Bu Tebliğin; a) 6 ncı maddesinin birinci
fıkrası ile 7 nci, 8 inci ve 9 uncu maddeleri 1/1/2020 tarihinde, b) Diğer maddeleri yayımı
tarihinde, yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 17 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. 5 Nisan 2018 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 30382 |